Doğu Anadolu Bölgesi’nin şehirleri arasında yer alan Bitlis, genellikle dağlık alanlardan oluşmaktadır. Bitlis’in biri merkez olmak üzere toplam 7 ilçesi bulunur. Bu ilçelerden, Van Gölü’ne kıyısı olanlar turistik açıdan daha gelişmiştir. Şehrin merkezi hariç ilçeleri Adilcevaz, Ahlat, Güroymak, Hizan, Mutki ve Tatvan’dır.
Bitlis'in İlçeler
Tatvan
Tatvan, Bitlis’in en gelişmiş ve en turistik ilçelerinden biridir. İlçenin tarihteki ilk kuruluş yeri, Küçük Su Köyü’dür. Yörenin ilk yerleşimi ise Huriler tarafından gerçekleştirilmiştir. M.Ö. 1340 – 1200 yılları arasında bölgede Asur hakimiyeti hüküm sürmüştür ve bu devletin günümüze bıraktığı yazılı eserler, ilçe hakkında değerli bilgiler sunmaktadır.
Cumhuriyet’in kuruluşuna kadar Osmanlı toprakları arasında yer alan Tatvan, daha sonra Türk topraklarına ait Küçük Su mevkiinde yer alan bir nahiye olmuştur. İlçe merkezi şimdiki yerine 1936 yılında taşınmıştır.
Yüzölçümü 1235 kilometrekare olan Tatvan, şehrin Mutki ilçesi hariç, tüm ilçelerine komşudur. Şehir merkezine ise yaklaşık olarak 20 kilometre uzaklıktadır.
Tatvan, Van Gölü kıyısında yer alan uzun sahili ve doğal plajları ile şehrin yaz tatilleri için tercih edilen ilçesi konumundadır. Nemrut Kayak Merkezi ise yine ilçe sınırları içerisinde ve merkeze sadece 7 kilometre uzaklıktadır. Yine aynı bölgede yer alan Nemrut Krater Gölü’nün bir bölümü de ilçe sınırları içerisinde yer alır.
Konaklama seçenekleri açısından da şehrin en gelişmiş ilçesi olan Tatvan’da göl manzaralı otellerin yanı sıra, kayak merkezinde bir dağ evi, ilçe merkezinde bir Öğretmen Evi ve Nemrut Krater Gölü çevresinde kamp alanları yer almaktadır.
Ahlat
Ahlat, Bitlis’in tarihi yönden en zengin ilçesidir. Urartulardan başlayarak birçok medeniyete ev sahipliği yapmış olan ilçenin tarihi zenginliklerinin büyük bir bölümü Selçuklu Dönemi’ne aittir. İlçe 14 tarihi kümbete sahiptir ve bu kümbetler şehrin simgesi konumundadır. İlçede şehrin tarihini tüm detayları ile yansıtan bir müze de hizmet vermektedir.
Tarihi kümbetlerinin yanı sıra, tarihi cami ve kaleler yönünden de zengin olan ilçenin en dikkat çeken tarihi alanı ise Selçuklu Mezarlığı’dır. İslam mezarlıkları arasında dünyanın en büyüğü olma özelliğine sahip Selçuklu Mezarlığı, UNESCO Dünya Mirasları Listesi’ne girmeye layık görülmüştür.
1044 kilometrekare yüzölçümüne sahip olan Ahlat, Güroymak, Tatvan ve Adilcevaz ilçeleri ile komşudur. Şehir merkezine ise 65 kilometre mesafededir.
Ahlat tarihi zenginliğinin yanı sıra doğal güzellikleriyle de dikkat çeker. İlçenin Van Gölü’ne kıyısı bulunur. Nemrut Krater Gölü’nün bir bölümü ise ilçe sınırları içerisinde yer almaktadır. Ahlat bastonu ise dünya çapında üne sahiptir.
Adilcevaz
Tarihi mağara devrine dayanan Adilcevaz ilçesi tarihte, Elciğaz, Zatülcevaz ve Elceviz isimleri ile anılmıştır. Günümüzdeki adı ise Karakoyunlu işgalinden sonra verilmiştir. M.Ö. 2000’li yıllarda Urartuların yerleşim yeri olan bölge, zengin bir tarihe tanıklık etmiştir.
İlçe sınırları içerisinde yer alan Kef Kalesi, burada uygarlığın 2786 yıl önce başladığının kanıtıdır. Malazgirt Meydan Muharebesi ile Anadolu’nun kapıları Türklere bir daha kapanmamak üzere bu bölgeden açılmıştır.
812 kilometrekare yüzölçümüne sahip olan Adilcevaz, şehrin Tatvan ve Ahlat ilçeleri ile komşudur. İlçe toprakları Van Gölü ile Süphan Dağı arasında yer alır. İlçe merkezi ise Van Gölü kıyısına kurulmuştur. Şehir merkezine 80 kilometre mesafede yer alan ilçenin içerisinden Ahlat – Erciş karayolu geçmektedir.
Adilcevaz, cevizi ve doğal plajları ile meşhur bir şehirdir. Yaz aylarında göle girmek isteyen ziyaretçilerin yoğun ilgisi bu ilçe üzerindedir. İlçede üretimi yapılan ceviz ise, ince kabuğu ve acı olmayan tadı ile sadece şehirde değil, ülke çapında üne sahiptir.
Güroymak
İlçenin kuruluş tarihi net olarak bilinmemekle birlikte, tarihte Norşin adı ile anıldığı ve Hititlerin ilk yerleşimi gerçekleştirdiği tahmin edilmektedir. Hititlerden sonra ilçe sırası ile Urartular, Persler, Makedonya Krallığı, Selefke Krallığı, Nesati Devleti, Roma İmparatorluğu, Mervaniler, Dilmaçoğlu Beyliği, Sökmeniler Beyliği ve Şerefhanlar tarafından yurt edinilmiştir. Son olarak Osmanlı egemenliğine geçen Güroymak, kısa bir dönem Rus işgali altında kalsa da, tekrar Osmanlı topraklarına katılmıştır.
Yeni ve gelişmekte olan ilçeler arasında yer alan Güroymak, ilçe statüsünü 1987 yılında almıştır. Bitlis merkez, Tatvan, Ahlat ve Mutki ilçeleri ile komşudur. Şehir merkezine 30 kilometre mesafededir.
Hizan
M.Ö. 1000’li yıllarda Urartular ile bölgedeki ilk yerleşim başlamaktadır. Urartulardan sonra sırası ile Pers, Roma, Bizans ve Arap devletlerine yurt olan Hizan, 500 yıl boyunca Selçuklu İmparatorluğu’nun egemenliği altında kaldıktan sonra, Osmanlı topraklarına katılmıştır.
1936 yılında Bitlis topraklarına katılan ve aynı yıl ilçe statüsü verilen Hizan, sarp ve dağlık bir coğrafyaya sahiptir. Bitlis merkez ve Tatvan ile komşu olan ilçe şehir merkezine 60 kilometre mesafededir. İlçede dokumacılık gelişmiştir
Mutki
Tarih boyunca Asurlulara, Perslere, Roma ve Bizans’a yurt olan Mutki, Hz. Ömer Dönemi’nde Araplar tarafından fethedilerek, İslam topraklarına katılmıştır. 1071’den 1916 yılına kadar Türk devletleri, Rus ve Ermenilerin çetin savaşlarına tanık etmiş, çok defa el değiştirmiş ancak en son Osmanlı hakimiyetine girmiştir.
1068 kilometrekare yüzölçümüne sahip olan Mutki, şehir merkezi ve Güroymak ilçeleri ile komşudur. Şehir merkezine 20 kilometre mesafededir.