Rize Tarihi Yerleri

Rize’ye hakim olan orman dokusu nedeni ile, tarihi eserlerine ulaşmak kolay olmamakla birlikte, bölgenin adının geçtiği M.Ö 8.yüzyıla ait kaynaklardan, ilk yerleşimin Asyanik kavimleri tarafından gerçekleştirildiği anlaşılmaktadır.

M.Ö 180 yılında Kral Farnakes tarafından işgal edilen Rize, M.Ö 10.yüzyıla kadar Pontus hakimiyeti altında kalmış daha sonra Roma İmparatorluğu’nun toprakları arasına katılmıştır.

Roma İmparatorluğu’nun ikiye ayrılmasından sonra Rize, Bizans şehirleri arasına katılmıştır.

1461 yılında Fatih Sultan Mehmet, tarafından fethedilen topraklar arasında Rize de yer almaktadır. 1409 tarihli Trabzon Salnamesi’nde Rize için “Lazistan Sancağı’nın Merkezi” denmektedir.

1914 yılında Osmanlı Devleti’nin 1. Dünya Savaşı’na girmesi ile başlayan çatışmalar sonrasında 8 Mart 1916 yılında Ruslar Rize’yi işgal etmiştir. Bu esaret 2 Mart 1918 yılına kadar sürmüştür.

İstiklal Savaşı’ndan sonra Türkiye Cumhuriyeti kurulduğunda, şehir Artvin ile birleştirilmiş ve Çoruh adını almıştır. 20 Nisan 1924’te ise Rize tek başına vilayet olmuştur.

Rize Kalesi

Şehir merkezinde yer alan Rize Kalesi, bölgenin en önemli tarihi yapıları arasında yer almaktadır. Tarihi öneminin yanı sıra şehir merkezinde ve ulaşımının kolay olmasından dolayı yerli ve yabancı turistler tarafından en çok ziyaret edilen gezi duraklarının başındadır.

Aşağı kale, iç kale ve surlardan oluşan Rize Kalesi’nin günümüze kadar gelen bölümleri iç kale ve surlar bölümleridir. Yapının yüksekliği 20 santimetre ile 2 metre arasında değişiklik göstermektedir. Yapımı sırasında yontma taş ve Horasan harcı kullanılmıştır.

İç kale Cenevizliler döneminde kullanılmıştır. Bu bölüm aynı dönemde harap olmuş ve Bizans Dönemi’nde yeniden inşa edilmiştir.

Rize Kalesi, tarihi özelliklerinin yanı sıra, şehre kuşbakışı konumu ve eşsiz Rize manzarası nedeniyle de sıklıkla ziyaret edilen bir yapıdır.

Zil Kalesi

Zil Kalesi, Rize’nin Çamlıhemşin İlçesi’nin 15 km güneyinde yer almaktadır. Fırtına Deresi’nin batı yamaçlarına kurulmuş olan Zil Kalesi, 1. Derece arkeolojik sit alanı içerisinde bulunmaktadır.

Sarp kaya kütlesi üzerine inşa edilmiş olan kalenin dere yatağından yüksekliği 100, denizden yüksekliği ise 750 metredir.

Dış surlar, iç kale ve orta surlardan oluşan Zil kalesi, Rize’nin en dikkat çeken tarihi yapıları arasında yer almaktadır. Kalenin dış kapısına kuzeybatısında yer alan patika bir yolla ulaşılmaktadır.

Orta surların olduğu bölüme ise terastan çıkılmaktadır. Terasta yer alan ikinci bir kapı ile kale içerisine girilmektedir.

Zil Kalesi’nin en dikkat çeken bölümleri orta kale içerisinde yer alan baş kule, şapel ve muhafız binasıdır.

Şenyuva Köprüsü

Rize’nin Çamlıhemşin mevkiinde yer alan Şenyuva, bölgenin en eski köprüsü olma özelliğini taşımaktadır.

Eski adı Çinçiva olan köprü, Fırtına Deresi üzerine inşa edilmiştir. Günümüzde hala kullanıma açık olup, doğu – batı doğrultusunda uzanmakta ve tek kemerli bir yapıya sahiptir. Toplam uzunluğu 40 metre olan Şenyuva Köprüsü’nün dereden yüksekliği ortalama 20 metredir.

Yöre halkının verdiği bilgilere göre köprünün kitabesi 1946 yılında yaşanan selde kaybolmuştur. Kaybolan kitabede ise yapım yılı 1699 olarak yazmaktadır.

Rize Müzesi

Rize şehir merkezinde yer alan Rize Müzesi, şehrin hem tarihi hem de kültürel geçmişi hakkında bilgi sunmaktadır.

Yöre halkı tarafından sarı ev olarak anılan tarihi binada hizmet vermekte olan Rize Müzesi, 1984 yılına kadar Atatürk Evi olarak hizmet vermiştir. Daha sonra Kültür Bakanlığı tarafından restore edilen bina, 1998 yılında müze olarak hizmete açılmıştır.

Zengin bir koleksiyonu ziyaretçilerine sunan Rize Müzesi’nde 1000’den fazla etnografik eser, 600’den fazla sikke, 70’i aşkın arkeolojik eser ve el yazmaları bulunmaktadır.

Ciha Kalesi

Rize’nin Pazar İlçesi sınırları içerisinde yer alan Ciha Kalesi, Cenevizliler Dönemi’nde inşa edilen tarihi yapılardandır.

Çevresi ormanlarla kaplı kale, hem tarihi gezilere hem de doğa gezilerine ev sahipliği yapmaktadır. Yapıldığı döneme ait bilgilere henüz erişilememiştir. Ancak hem doğa manzarası hem de tarihi önemi nedeni ile Ciha Kalesi’ni turizme kazandırma çalışmaları devam etmektedir.

Mikron Köprüsü

Çamlıhemşin, Aşağışimşirli Köyü mevkiinde yer alan Mikron Köprüsü, Fırtına Deresi üzerindedir.

Osmanlı Dönemi’nde inşa edilen Mikron Köprüsü’nün yapım yılı 19. yüzyıldır. Uzunluğu 30 metre, yüksekliği 12 metre olan köprü, bölgedeki diğer köprülerle benzer mimari özellikler taşımaktadır.

Kesme taş ve molozdan inşa edilen köprü, günümüze kadar sağlam kalan yapılar arasında yer almaktadır. 1999 yılında karayolları tarafından restore edilen köprü kullanıma açıktır.

Kemer Köprüler

Rize’nin Çamlıhemşin mevkiinde yer alan kemer köprülerin ilk yapım tarihleri bilinmemektedir. Bu köprülerin tamamı bölgede bulunan akarsu yatağının iki yanından birer ayakla yükselen yay formunda köprülerdir.

İlk çağlardan bu yana kullanılan kemerli köprülerin bu formları su taşkınlarını önlemektedir. Bu nedenle köprüler günümüze kadar sağlam kalan yapılar arasında yer almaktadır. Çamlıhemşin bölgesinde yer alan kemerli köprülerin en iyi iki örneği, Kadıköy Köprüsü ve Yukarı Durak Köprüsü’dür.

Kemerli köprülerin ortalama yükseklikleri 2 – 20 metre arasında değişmektedir. Bu değişimi kuruldukları vadinin coğrafi özellikleri belirlemektedir. Uzunlukları ise 20 – 45 metre arasındadır.

Şimşirli Köyü Camii

Rize’nin İkizdere mevkiinde yer alan Şimşirli Köyü Camii, bölgenin önemli tarihi yapıları arasında yer almaktadır.

Yapım çalışmaları 1853 yılında başlayan Şimşirli Köyü Camii 1857 yılında tamamlanmıştır. Ahşap yığma tekniği ile inşa edilen cami, Ahmet Usta tarafından yapılmıştır. Eğimli bir araziye sahip yapıda yüksek taş duvar kalıpları kullanılmıştır.

Caminin yakınında bulunan medrese de aynı yıllar arasında inşa edilmiş tarihi yapılar arasında yer almaktadır.

İslampaşa Camii

Rize şehir merkezinde yer alan İslampaşa Camii, 1571 yılında inşa edilmiştir. Caminin bir diğer adı da Kurşunlu Camii’dir. Caminin banisi İskender Cafer Paşa’dır.

Rize’nin en kolay ulaşım ağına sahip tarihi yapılarından biri olan İslampaşa Camii, dikdörtgen planlı tarihi yapılar arasında yer almaktadır. Yapımında moloz taş kullanılmıştır.

Günümüze kadar onarımdan geçirilerek sağlam kalan cami, hem ziyarete hem de ibadete açıktır.

Büyük Gülbahar Sultan Camii

Gülbahar Sultan Camii

Rize şehir merkezinde yer alan Büyük Gülbahar Sultan Camii, kendisiyle aynı adı taşıyan mahallenin sınırları içerisindedir. Şehrin en eski ibadet yapılarından biri olan cami, sürekli onarımdan geçirilmesinden dolayı, hem yeni durmaktadır hem de çok sağlamdır.

Günümüzde ibadete ve ziyarete açık olan Büyük Gülbahar Sultan Camii’nin yapım yılı bilinmemektedir. Son cemaat yerinden minare çıkışı bulunan cami, dikdörtgen plana sahiptir.