Ayvalık, Marmara bölgesinin önemli şehirlerinden biri olan Balıkesir iline bağlı, Ege Denizi kıyısında bulunan ve Türkiye’nin en bilindik turistik kentlerinden biridir.
Ayvalık coğrafi konumu bakımından birçok medeniyete ev sahipliği yapmış bir kenttir. İlk çağlardan itibaren yerleşime sahne olan Ayvalık bölgesinde Lidyalılar, Hititler, Frigler ve Misyalılar(Misler), sonrasında Romalılar ve Yunanlar ve 15. yüzyıl itibari ile de Osmanlılar bölgenin hâkimi olmuşlardır.
Ayvalık tarihte Cisthna, Taliani ve Kidonia adlarıyla da anılmıştır. Bölgeye ilk yerleşimlerin Misyalılar tarafından yapıldığı düşünülmektedir. Eski dönemlerde yabani ayva anlamına gelen Kidonia adıyla günümüz kullanılan Ayvalık adının aynı atıfla konulduğu düşünülmektedir.
Ayvalık tarihine bakarken adalarıyla birlikte özellikle Alibey (Cunda) Adası ile birlikte değerlendirmek daha doğru olacaktır. Antik çağlarda bu adalara Apollon Adaları (Hekatonisia) denmekteydi. Apollon Adaları’nda yer alan dört antik kentten söz edilmektedir. Bunlardan en büyük yerleşim alanı olan Nesos Kenti (Cunda) ve Kidonia Kenti (Ayvalık) günümüze kadar ulaşmışlardır.
Marmara Bölgesinde güzel bir tatil geçirmek için Ayvalık oteller sayfasından konaklama seçeneklerini değerlendirebilirsiniz.
Küçükköy (Yeniçarohori)
Küçükköy
Ayvalık’ın artık bir mahallesi konumunda olan Küçükköy Ayvalık’a yaklaşık 5 km uzaklıktadır. Ayvalık ile neredeyse bütünleşik bir durumda bulunan Küçükköy, evleri ve sokaklarıyla son yıllarda oldukça popüler bir yer haline gelmiştir. Sarımsaklı Adası, Kükükköy mahallesine bağlı bulunmakta olup dünyaca ünlü Sarımsaklı Plajı da Küçükköy sınırları içerisindedir.
Son yıllarda köyde bulunan bütün yapılar restore edilmeye başlanmış ve bölge turizme kazandırılmıştır. Bu köyün en önemli özelliklerinden biri ise köyde bulunan sanat galerileri ve müzeler olarak bilinmektedir. Son zamanlarda köye yerleşen sanatseverler sayesinde bölgenin çehresi tamamen değişmiştir. Küçükköy, tasarım ve sanat köyü olma yolunda emin adımlarla ilerlemeye devam etmektedir.
Küçükköy’e gelip daracık taş sokaklarında dolaşmak sanat atölyelerine dönüştürülen evlerini gezmek, bölgeye tatil veya gezi amaçlı gelenlerin listelerinde ilk sıralardaki yerini almayı başarmıştır.
Köyde bulunan merkez cami ise eski bir kiliseden camiye çevrilmiş yanında ise Küçükköy Kent Müzesi bulunmaktadır. Köy merkezinde bulunan kıraathane ise kıraathane isminin hakkını vermeyi amaçlamakta ve muhakkak görülmesi gereken yerlerden biridir.
Ayvalık'taki tatilinizde daha fazla konaklama seçeneğini incelemek için Balıkesir otel listesine göz gezdirebilirsiniz.
Âşıklar Tepesi, Yel Değirmeni, Sevim ve Necdet Kent Kitaplığı (Aya Yanni Kilisesi)
Ayvalık Aşıklar Tepesi
Âşıklar Tepesi, Ayvalık’ın Alibey Adası’nda bulunmakta olup çok güzel bir manzaraya sahiptir. Burada bulunan ve harabe haline gelmiş olan Aya Yanni Kilisesi, Rahmi M. Koç Müzecilik ve Kültür Vakfı tarafından 2007 yılında restore edilmiştir. Kilisenin restoresi esnasında değirmenin sadece temel taşı kalıntılarına rastlanmış ve yel değirmeni restoresi de kilise ile birlikte yapılmıştır.
Restorasyon sonrasında emekli büyükelçi Necdet Kent’in kitapları buraya bağışlanmış ve Aya Yanni Kilisesi “Sevim ve Necdet Kent Kitaplığı” ismini almıştır. Kilisenin içinde açığa çıkarılmış freskler ve portrelerde bulunmakta olup esas varlığı kitaplar oluşturmaktadır.
Burası o kadar muhteşem bir yer ki aslında Âşıklar Tepesi ve manzarası için, eski kilise olan Sevim ve Necdet Kent Kitaplığı için ve de yel değirmeni için ayrı ayrı gelinebilecek bir yerdir. Bahçede bir kafe yer almakta olup oturup bir şeyler içerek muhteşem manzaranın tadını çıkarabilmek de mümkündür. Değirmenin girişinde ise hediyelik eşyalar ve yöreye özgü zeytinyağı satışı yapılmaktadır.
Sevim ve Necdet Kent Kitaplığı pazartesi hariç her gün 09.30 ile 17.30 saatleri arasında ziyarete açık olup giriş ücretsizdir. Panorama kafe ise her gün 09.30’da açılmaktadır.
Ayvalık'ta doğal güzellikleri ile sizi büyüleyecek yerler için Ayvalık'ta gezilecek yerler makalemizi kontrol etmeyi unutmayınız.
Hamidiye Camii
Hamidiye Camii
Ayvalık merkezde bulunan Hamidiye Camii 19. yüzyılda II. Abdülhamid tarafından bölgede yaşayan Müslümanlar için yaptırılmıştır. Ayvalık’ta Osmanlı zamanında yapılmış olan tek cami olma özelliğiyle ön plana çıkmaktadır.
Klasik Osmanlı mimarisine benzemeyen yapı kırmızı taştan kare planlı olup, tapınak benzeri bir görünüme sahiptir. Cami günümüzde ibadete açık durumdadır.
Ayışığı Manastırı (Aya Dimitri Ta Selina)
Ayışığı Manastırı
Alibey Adası’nın kuzeyinde Pateriça Yarımadası’nda bulunan Ayışığı Manastırı’nın Ayronoz Keşişleri tarafından 17. yüzyılda yapıldığı düşünülmektedir. Manastırın etrafı çevrili olup ortasında bir kilise bulunmaktadır. Bu kilisenin giriş kapısının sarımsak taşından yapılmış olması, sarımsak taşının daha çok kullanıldığı dönem olan 19. yüzyılın ikinci yarısında restore edildiği veya yeniden yapıldığı sonucunu çıkarmıştır.
Etrafı zeytinlik olan manastır ilk zamanlarında zeytin işçilerinin hem eğitim gördüğü hem de konakladığı bir yer olmuştur.
Suzan Sabancı Dinçer tarafından manastır restore ettirilmiş ve müze-ev olarak 2012 yılında açılışı yapılmıştır. Ayışığı Manastırı’nı da içine alan arazi 1995 yılında Tabiat Parkı statüsünde doğal sit alanı olarak koruma altına alınmıştır.
Pateriça 2 köyünden stabilize bir yolla ulaşım sağlanmakta ancak yol yalnızca arazi araçlarının kullanabileceği nitelikte bir yoldur. Ziyaretçilerin birçoğu bu yolu yürüyerek gitmek zorunda kalmaktadır. Müze-ev olarak kullanılan manastırda fotoğraf çekmek de yasaktır.
Kış aylarında kasım ile nisan ayları dâhil altı ay ziyarete kapalı tutulan manastır yaz aylarında ise sadece salı ve çarşamba günleri saat 10.00 ile 15.00 saatleri arasında ziyaret açıktır. Ayışığı Manastırı’nı ziyaret etme şansına sahip olursanız giriş ücreti tam 10 TL, indirimli 7 TL’dir.
Ayvalık'ta Aşıklar Tepesi gibi görkemli ve sizi başka diyarlara götürecek yerler için Ayvalık gezi rehberi sayfamıza uğramayı unutmayın.
Panaya Kilisesi
Panaya Kilisesi
Alibey Adası’nda bulunan Panaya Kilisesi 1850 yılında yapılmıştır. Günümüzde çatısı ve bir duvarı yıkılmış ve harabe durumunda bulunmaktadır. Âşıklar tepesi ve yel değirmenine çıkarken görülebilecek bir konumda bulunan kilise maalesef içler acısı durumdadır.
Saatli Camii (Aya Yanni Kilisesi)
Ayvalık Saatli Camii
Ayvalık’ta bulunan kiliselerin birçoğu mübadeleden sonra cami olarak kullanılmaya başlanmıştır. Bu durum mübadele sonrasında buraya yerleşen Müslümanlar için hem cami ihtiyacını gidermiş hem de kiliselerin korunarak günümüze kadar sapasağlam ulaşmasını sağlamıştır.
Ayvalık merkezde bulunan Saatli Camii, Ayvalık’ın adeta simgelerinden biri haline gelmiştir. 1850 yılında yapıldığı düşünülen kilise Agia Ianni (Aya Yanni) adını taşımaktaydı. 1928 yılında cami olarak kullanılmaya başlanan kilisenin çan kulesinin üzerine saat konulmuş ve Saatli Camii olarak anılmaya başlanmıştır.
Muhteşem bir görünüme sahip olan cami günümüzde hala kullanılmaya devam edilmekte olup günün her saatinde ziyaret edilebilmektedir.
Balıkesir Bölgesindeki tüm tarihi ve turistik mekanları incelemek için Balıkesir gezi rehberi sayfamızı size özel olarak hazırladık.
Çınarlı Camii (Alibey Camii veya Aya Yorgi Kilisesi)
Çınarlı Camii
Ayvalık merkezde bulunan ve mimari açıdan muhteşem bir yapı olan Çınarlı Camii 19. yüzyılda yerli halk tarafından kilise olarak yapılmıştır. Mübadele sonrası kilise,1923 yılında cami olarak kullanılmaya başlanmıştır. Çınarlı Camii kesme taştan yapılmış ve içerisindeki mermer sütunlar ve iç süslemeleri harikulade bir güzelliğe sahip olup, gerek iç gerekse dış görünüş açısından oldukça görkemli bir yapıdır.
Kilise hac planlı olarak yapılmış ve üzerine bir de kubbe oturtulmuştur. Kuşbakışı görünümünde hac planı bariz bir şekilde belli olan kilise bölgenin en zengin dönemlerine denk geldiği için gösterişli bir mimariye sahiptir.
Bölgeye gelen turistlerin uğrak noktalarından biri olan Çınarlı Camii, günümüzde hala ibadete açık durumdadır.
Ayvalık'ta hayalinizdeki tatili doyasıya yaşamak için Ayvalık tatil otelleri sayfasını ekibimiz sizin için hazırladı.
Hayrettin Paşa Cami (Kato Panaya Kilisesi)
Hayrettin Paşa Camii
Ayvalık merkezde bulunan 1850 yılında kilise olarak inşa edilen yapı, Cumhuriyet döneminde camiye çevrilmiş ve Hayrettin Paşa Camii adı verilmiştir.
Kato Panaya Kilisesi’nin yanında dini eğitim veren iki okul da bulunmaktadır. Bu binalar günümüzde de okul olarak kullanılmaya devam etmektedir.
Caminin içinde çok sayıda muhteşem sütun bulunmakta olup cami dikdörtgen bir yapıya sahiptir. Kilise içerisinde bulunan ikonaların üstü camiye çevrildiğinde kapatılmıştır. Hayrettin Paşa Camii Ayvalık’a gelindiğinde turistler tarafından ziyaret edilen mekânlar arasında yer almaktadır.
Taksiyarhis Kilisesi Anıt Müzesi
Taksiyarhis Kilisesi Anıt Müzesi
Biri Ayvalık merkezde diğeri ise Alibey (Cunda) Adası’nda bulunan ve Taksiyarhis adını taşıyan iki kilise bulunmakta olup günümüzde ikisi de müze olarak kullanıldığından turistler tarafından sıklıkla karıştırılmaktadır.
Taksiyarhis koruyucu baş melekler olarak bilinen Cebrail ve Mikail melekleridir. Kilisenin ismi bu meleklere atfedildiğinden kilise Taksiyarhis Kilisesi olarak anılmaktadır.
Ayvalık’ta bulunan en eski kilise olarak bilinmekte olan bu yapı ilk olarak 15. yüzyılda küçük bir kilise olarak inşa edilmiştir. Farklı nedenlerle farklı zamanlarda tekrar yapılmıştır. Binada güney giriş kapısı üzerinde bulunan ve ikinci kez yapıldığı tarih olduğu düşünülen 1753 tarihine rastlanmaktadır. 1844 yılında üçüncü kez yapılan kilise 20. yüzyılda çok fazla kullanılmadığından tahrip olmaya başlamıştır. 2013 yılında Kültür Turizm Bakanlığı tarafından restore edilen kilise anıt müze niteliğinde ziyarete açılmıştır.
Ayvalık’ın en merkezi yerinde olan kilise mimari özelliklerinin yanı sıra mermer işçiliği, tavan süslemeleri ve portreleriyle ziyaretçilerini etkilemeyi başarmaktadır.
Taksiyarhis Kilisesi Anıt Müzesi pazartesi hariç diğer günler açık olup ziyaret saatleri yaz aylarında 09.00 ile 19.00, kış aylarında 09.00 ile 17.30 saatleri arasıdır.
Müze kartın geçerli olduğu anıt müzeye giriş ücreti 6 TL’dir.
Ayvalık Rahmi M. Koç Müzesi (Cunda Taksiyarhis Kilisesi)
Ayvalık Rahmi M. Koç Müzesi
Ayvalık ilçesine bağlı Alibey Adası’nda bulunan ve tarihi daha eskiye dayandırılan kilise, 1873 yılında eski kilisenin yerine tekrar yapılmıştır. Rum Ortodoks cemaati tarafından anakent kilisesi olarak adanın merkezi bir noktasına inşa edilmiştir. Ayvalık merkezde bulunan kilise gibi bu kilise de koruyucu baş meleklere atfedilmiş ve Taksiyarhis ismi verilmiştir.
Taksiyarhis Kilisesi dikdörtgen yapıda, tek kubbeli, bazilika tipinde ve sarımsak taşı kullanılarak yapılmıştır. Sütunlar, üçgen alınlık ve kemerli pencerelerden anlaşıldığı üzere neoklasik tarzda yapılmıştır. 1927 yılında cami olarak kullanılmaya başlanmıştır. Cami olarak kullanılmasıyla birlikte ikonalar sökülmüş duvarlardaki tasvirlerin üzerleri kapatılmıştır.
Çok uzun zaman kullanılmayan ve yıkılmaya yüz tutmuş olan bina, 2011 yılında Vakıflar Meclisi kararı ile Rahmi M. Koç Müzecilik Kültür Vakfına devredilmiş ve yenileme çalışmalarına derhal başlanmıştır. 2014 yılında yenileme çalışmaları tamamlanan kilise “Ayvalık Rahmi M. Koç Müzesi” adı altında ziyarete açılmıştır.
Rahmi Koç’un koleksiyonlarının sergilendiği müze Ankara ve İstanbul Rahmi Koç müzelerine çok benzer bir yapıda oluşturulmuştur. Müzede tekne oyuncakları, buharlı oyuncak modelleri gibi çeşitli oyuncaklar, denizcilikte kullanılan eşyalar ve eski arabalar gibi birçok eser sergilenmektedir.
Müze bünyesinde şirin bir kafe ve hediyelikler satın alınabilecek bir de mağaza bulunmaktadır. Pazartesi günleri kapalı olan müze yaz aylarında 10.00 ile 19.00 saatleri arasında, kış aylarında ise 10.00 ile 17.00 saatleri arasında ziyarete açıktır.
Müze giriş ücreti yetişkinler için 5 TL öğrenciler için 2 TL’dir.
Ayvalık'ta kendinizi ev sıcaklığında hissedebileceğiniz, sorunlarınıza anında çözüm bulabileceğiniz uygun fiyattaki oteller Ayvalık butik otelleri sayfamızda yer almaktadır.
Ayazma Şifalı Sular Merkezi
Ayazma Şifalı Sular Merkezi
Ayvalık merkezde bulunan bu yapı Ayazma Kilisesi olarak bilinmekte olmasına rağmen buranın bir kilise olmadığı yapılan çalışmalar sonrasında anlaşılmıştır. Ayazma kelimesinin kökenine inildiğinde Yunanca kutsal yer anlamına gelen “Hagiasma” kelimesi anlam daralmasına uğramış ve kutsal ya da şifalı su çıkan yer olarak anlam değişikliğine uğramıştır. Ortodoks inancına göre kutsal suyu içen kişinin duaları kabul olmakta, hasta ise sağlığına kavuşmaktadır.
Ayvalık Panagia Phanaromeni adıyla da anılan yapıda, 1852’de yapılan bir kazıda Meryem Ana heykeli bulunmuştur. Ortodokslar Meryem Ana’ya Panagia (Panaya) demektedirler. Mübadele dönemine kadar aktif bir şekilde kullanılan ayazma bir dönem zeytinyağı fabrikası olarak da kullanılmış ve sonrasında terkedilmiştir.
2016 yılında restore çalışmalarına başlanan ayazmanın restorasyonu 2018 yılında tamamlanarak “Ayazma Şifalı Sular Merkezi” adı altında ziyarete açılmıştır. Günümüzde de içinde şifalı olduğu düşünülen su bulunmaktadır.
Ayazma Şifalı Sular Merkezi pazartesi günleri hariç 10.00 ile 17.00 arasında ziyaret edilebilmektedir.
